همه کار های جهان را در است
مگر مرگ کان از در ِ دیگر است فردوسی
گرگ و میش است
می نشینیم روی باران تاب می خوریم
( ای دل غافل ! )
سیم ها کلاغ ... چی ؟
پدر هم مگر تمام می شود ؟ الو ؟
( جاده نبود خودرو
رفت تا ته دره
افتادم به روز بعدی پرت ! )
باید زنگ بزنم ببینم بلیت هست
شما را هم رزو کرده ایم
نگران ؟ اصلن !
همه می روند دیر یا زود ( کجا ؟ )
او نیست توی آینه من ایستاده ام یعنی چه ؟
آرام باش پسرم ... سیاه ؟
توی بغچه هامان همیشه پیدا ... بریم ؟
برف دارد برای خودش می بارد
دارم برای خودم
اوهوی !
با توام پهلوان خُل !
این توپ کهنه را کول گرفته
از این قرن به قرن ِ دیگر می کشی که چی ؟
سوتش کن توی دهان ِ این سیاه چاله ها وُ خلاص !
دیدم که توی شیب افتاده ام یکهو !
مهمان دار ِ ترش رو
شکلات پخش می کند
اتوبوس می غرّد
سر ِ هر پیچ یک نفر از من جدا می شود می کنَد
می زند به کوه وُ کمر به سرم
درد می کشم ( دارم )
داد می زنم !
کی می رسیم پس ؟
گیرم که تونل
آخر این همه دراز این قدر تاریک !؟
در باز ست
دهانی که حرفش این
این
این
این خانه از زخم هم عمیق تر
( پیش می رویم )
در زهدان ِ مادرم دارم خون می خورم
پسرم که از من بزرگ تر
برای پدربزرگش اشک ...
چای خرما صدای عبدالباسط
صبر صبرتان بدهد !
در کاسه ای به این کوچکی
دریای به این بزرگی !؟
شهرزاد ِ سپید گیسو ( مادر )
هزار وُ یک شب ِ دیگر ... دارد ؟
یک پَر ِ لیمو به دهان بُرد وُ همین که نیم پا رفتم وُ برگشتم
دیدم ... ای دل غافل !
قصه به این خوبی هم شاه زمان را باز نمی دارد
ادامه اگر می دهیم در ؟ بسته نمی شود
می روند وُ می آیند باز
میان این همه گاهی
آن که حواسش بیشتر
بی هوا می لغزد درون حفره ای مخفی
و ضجه ای که بلند می شود همه گیر
گیر کرده بیخ گلویم
حتم دارم که حرف نیست
صدایش زدم هر چه بر صورتم چنگ
لبش وانشد لااقل بگوید : نکن !
این چه کاری ست ؟
توی آشپزخانه زن ها کار
می کنند آتشی به پا وُ آب می ریزند
همه سیر می شوند اِلا همین یکی
( زمین را می گویم )
منتظریم آن که از دور خیلی بیاید
فرود که آمد
بیست ساله در نی نی چشمانش اسب ها را رام
دست مرا بگیر برادر !
همه این جا به گل نشسته ایم خواهر !
برای این آمبولانس که از سردخانه راه باز کنید!
به خانه خوش آمدی پدر
این ماسک چیست که بر چهره ات کشیده ای ؟
مهمان توییم بفرما چرا نمی زنی ؟
بلند شو !
بخند !
در حیاط خانه موج می زند دریا
دیدم که دستی درآمد از آستینم کوبید بر سرم
داشتم به خلسه می رفتم
بیدارشدم به نگاهی که دخترم !
از این جا کوچ
برویم روی صحنه ای که باید همه می روند !
چیز عجیبی ست آب !
این کودک ِ بی قرار دارد این جا سرسره بازی می کند
روی این پوستی که دیگر
هیچ سرانگشتی را به جا نمی آورد نمی تواند
بوی کافور می گیرد کفن خداحافظی
چه قنداق پیچ ِ قشنگی !
( جاده نبود چاه
می آمد با ادای رَحِم
شکلکی که پدر را برد )
این رسم ِ قدیم است
باید برای قربانی سنگ تمام بگذاریم
حالاست که این شکم باره از عزا دلی درآورد
بیا ! بگیر ! بخور !
این لقمه هم گوارایت !
شما که در این مراسم حضور ندارید
انگشت روی همین سطر بگذارید ... الفاتحه !
این شاخه را بهار دوباره آیا صدا می زند ؟ ( کی ؟ )
کنار شمایم
زاری نکنید !
دارم دست می کشم بر سرتان نمی بینید ؟
نه می بینند نه می شنوند ... عجبا !
همین بود پس ... ها !
حالا برای هر پنج شنبه ای که از راه می رسد
دسته گلی باید
من تخم گیاهی هستم که توی همین باغچه ( این کاغذ )
سبز نه سیاه خواهم شد ... شده ام !
چه فایده ؟
مرغی که پرید پرید
آب ! آب بیاورید !
شب دستی داشت مرا می بُرد
دیدم که ستاره خیلی
آن بالا از ابری که نبود
بارانی چیزی ضرب گرفته بود بر بام ِ حلبی
سبک شده بودم خالی
برگشتم
به صدایی که همسرم !
رفته بود روی دیوارها تیرها
دیدم که روزنامه هم شریک
(دوستان دَم شان گرم )
همه جمعند
کفش ها ردیف
( اِنّا الیه راجعون )
پشت پرده زن ها حرف
( شما را به سوی خودم می خوانم )
حالا که راه ِ دیگر دیگری نیست
می روم به خواب شان
( از پلی که دنیا ... می گذرند )
فریاد !
همه بر می گردند
می بینی؟
واژه واژه دارم شکل می گیرم
( دارد شکل ... )
نان برایش چه فرق می کند کدام دهان
خیابان برایش کدام پا ؟
کوچه داستان خودش را دنبال
سایه ولم نمی کند !
شهر شعر ِ شلوغی ست
خواننده خیلی دارد
هر روز هم که یکی گمُ
کم نمی شود
توی خودم پیچ
رسیده بودم جایی که پدر داشت سوار اسبم
اسب رم می کرد ... هُش !
- کجای کاری یابو !؟
گاز می دهد از اگزوز ِ ماشینش دود
اوهوی !
با توام پرچم !
رفته ای بالا که باد را سیاه ؟
او که رفته دیگر توی آینه بر نمی گردد ( می گم ! )
داریم برعکس روزی دراز می کشیم که دیروز
از این کاغذ هم جز این که تا بخورد بر نمی آید
از من ؟
جز این که در این باران ... خیس !
نجیبم اگر
هر دهانی که باز ما را
این ها را ( خودتان که می دانید ! )
دیدم که به هم نزدیک تر شده ایم
گرد پدر ( دور کتابی ) بودیم بسته
عکسی پریده از مؤلف بر جلدش
همه می دانند که مؤلف مرده ست می میرد
قاری داشت از روی کتابی که توی سرش می خواند :
قربان ِ رود بروم که میل ماندن ندارد
همه دم می گیریم !
این 7 هزار حرف توی دلش دارد
آسمان ها بر دوش کوه ها دریاها
گرد خوان هفتم می چرخد سهراب
زخمی که پدر کاری ست !
( راست ؟ دیگر نمی توانم )
سفره ای که سال ِ تازه سُماق وُ دیگر هیچ !
پشت دستگاهی که خودم قوز کرده ام
دگمه هرچه فشار فشار
فاش نمی شود مونیتور
من از این مهندسی که نشانی اش گمُ گِله دارم
پیغام را آخر چه کسی می گیرد ؟
دیدم که دراز کشیده در اتاق ( می دانستم نیست ) انگار خواب
من وُ مادر داشتیم ...
ناگهان بلند آمد خنده کنان سر ِسفره لقمه ای برد به دهان
گفت چیزی نگفتنی که از آن سو
از گوشی که نداشتیم نشنیدیم افسوس !
گفتم که به خواب تان می آیم !
حواس تان کو ؟
پرده ها به نسیمی کنار
از هوای آزاد بهتر هدیه ندارم
پنجره تا بیشتر باز
پرنده مثل برگی که از شاخه از آسمان کنده شد چرخی زد
نشست روی این کاغذ
می خوانَد می شنوید ؟
به چلچلی رسیده ام
دارم ازچند سو می شکنم
آینه این ها را رو نمی کند
چین به چهره نمی آرد
( زود است !
این دست ها هنوز
جا برای کودکی دارند می توانند )
حالاست که از چله بیرون بزنم !
بزنم دل به هرچه روی این آب راه بروم ( بریم ؟ )
بروم زنگ بزنم ببینم بلیت ... نیست !؟
مادر !؟
( ای دل غافل ! )
.........................................................................
محبوبه موسوی
به احترام این شعر بلند لطفن همه دقایقی سکوت کنید وبعد ...
به احترام شاعر از جای برمی خیزیم .
شعری که تازه است .شعری که جان دارد ودر ما نفس می کشد .شعری که زندگی خودش را دارد وآن قدر این زندگی بکرست وزلال که نمی شود مثل بچه ها با خواندنش مانع ریزش بی دلیل اشک ها شد .شعری که زندگی نیست؛ مطلق مرگ است با زبان خودش .
بیژن باران
آرش قربانی
این شعر خاطره ای ست برای تو و یادمانی از شعر برای من. امیدوارم این شعر درست و دقیق خوانده شود چرا که شعر مهمی است . شعر در فرمی پیچیده خود را نشان می دهد . از آن فرم های بسته که روابط اجزا و کل روابطی ارگانیک است و نه مکانیکی . بارها گفته ام که شعر تو مرا به یاد نیمایی متاخر می اندازد . وفاداری تو به ساخت و شکل اثر وجه ممیزه ی شعر تو با خیلی ها ی دیگر بوده است . چه بسا همین مسئله است که خواندن شعرهای تو را برای خواننده ی عادی سخت تر می کند و در عین حال لذت خوانش های مجدد را برای خواننده ی حرفه ای چند برابر . شعر از تمهیدات شعر روایی بهره می برد اما مدام گره های روایت را در خرده روایت ها و خوشه شعرهای کوچک درون شعر حل می کند . در هم تنیدگی محتوایی ، لحن های متعدد شعر و استفاده ی دقیق از فیزیک نوشتار به چند بعدی شدن متن افزوده است .
ابوالفضل حسنی
این شعر و چند شعر دیگه که سر جمع می شود: تا انجا که حافظه ام یاری می کند هشت نه تا شعر که اولین ان به نظر من ؛مرغ امین ؛ نیمامی تواند باشد از جمله شعر های بلندیست که در این شصت هفتاد ساله ی شعر فارسی افریده شده اند و باز معتقدم که هر کس که کار-شعر می کند باید وحتمن بار ها انقدر با این متنها کنجار برود تا چیزی تحت عنوان فرم و ساخت برایش به اثبات درونی برسد رسیدنی که ریشه در یافتن از لابلای شعر فارسی دارد و این یافتن است که راه را برای اینده ی شعر فارسی باز می کند و ان را از تنهایی فعلی در می اورد.
علی
...دیدم که دراز کشیده در اتاق ( می دانستم نیست ) انگار خواب
من وُ مادر داشتیم ...
ناگهان بلند آمد خنده کنان سر ِسفره لقمه ای برد به دهان
گفت چیزی نگفتنی که از آن سو
از گوشی که نداشتیم نشنیدیم افسوس !
...
همیشه دنبال این بودم که این شعر را دوباره بخوانم .فکر می کنم چند سال قبل در یک مجله ای چاپ شده بود . آره ؟
به نظر من این شعر اتفاق مهمی در شعر این روزگار ماست و نقطه ی اوجی در کارنامه ی تو ... از هوای آزاد بهتر هدیه ندارم.
اصلن هیچ کس
همیشه مشتاق دیدن این تیپ کارات بودم
این رو خودت میدونی که کلاغ همیشه حرفای تازه و مهیجی داره
باید باور کنیم همیشه اولین ها هستند که ممتازند و مابقی شخصیتی متاثر از بود و نبود ها هستند که رنگ جسارت ندارند و همیشه تعریفی هستند در یک قالب که اولین ها فرض اش رو پیشنهاد کردند
شاید چیزی که در وهله اول باعث میشه کسی بشه مهرداد فلاح کلاغ بودن شاعر ...
یا غارغاریه که دنبال یه کلاغ میگرده.
علی حسن زاده
این شعر بلند به لحاظ سبکی مخلوطی از سبک های سوررآلیسم مانند این سطر: «می نشینیم روی باران تاب می خوریم» و رآلیسم مانند این سطر:« باید زنگ بزنم ببینم بلیت هست» و ناتورآلیسم مانند این سطر:« در زهدان ِمادرم دارم خون می خورم» و فرمالیسم مانند این سطر:« صبر صبرتان بدهد !» و دست آخر یاد آوری مخاطب به اینکه دارد در یک شعر قدم می زند که بیشتر شبیه به کارهایی است که پست مدرنیست ها انجام می دهند مانند این سطرها :«شما که در این مراسم حضور ندارید
انگشت روی همین سطر بگذارید ... الفاتحه !»
و دادایسم مانند این سطر:« پنجره تا بیشتر باز»
با توجه به حضور سبک های متفاوت در این شعر ( چه بسا سبک های دیگری نیز وجود داشته باشد در این شعر که من از درک آن عاجز باشم) نمی خواهم نتیجه بگیرم این شعر یک شعر پست مدرن است چون در متن های پست مدرن خاصه ادبیات داستانی مخاطب بیشتر با تلفیق و ترکیب ژانرها سرو کار دارد نه سبک ها، امّا رویکرد این چنینی شاعر به به این شعر حکایت از این موضوع دارد که شاعر به طور خودآگاه یا ناخود آگاه علاقه به بازی با سبک های ادبی دارد که در نگاه گسترده تر می شود گفت علاقه به بازی با لغات دارد و توانسته است که چنین وضعیتی را در شعرش بیافریند و حتا گاهی در شعر انگار از مخاطب سوال می کند که آیا اتفاق مذکور را درک می کند، مانند این سطر: «می خوانَد می شنوید ؟» و انتهای شعر این سطر است:« ( ای دل غافل ! )»، خب بازهم نگاه مهرداد فلاح که آمیخته به طنزی سیاه است را می توان در این سطر و چه بسا ساختار شعر جست و جو کرد...
مسعود سالاری
از کارهای شما بی تعارف بسیار لذت می برم، بعضی از ترانه های رپ هم انگار از کارهای شما یا شاعرانی که چون شما شعر می گویند الهام گرفته اند (که البته من آنها را هم خیلی دوست دارم، بماند)، اما راستش شاید به علت کم سوادی خودم معنی بعضی از کارها را نمی فهمم. نامه ی آقای مازیار عارفانی به آقای حامد رمضانی درباره ی شعر این یکی چه دخلی به شعر شما دارد؟ اگر منظور آن است که به طور کلی حرف های این آقا به شعر شما هم می خورد، من که این طور فکر نمی کنم. راستش این حرف که زبان را منتزع از کلیت شعر نبینیم، به نظر من ایرادی ندارد، اما مشکل از آنجا شروع می شود که حکم صادر می فرمایند:
«... این اولین قدم در جهت حرکت به سوی شعر معاصر است که روایت را مقدم بر لحن بازی و نحوبازی می داند».
این متولی شعر معاصر که روایت را مقدم بر لحن بازی و ... می داند کیست؟ این وحی از کجا آمده؟ یعنی هر کس در شعرش نحوبازی بر روایت بازی غلبه داشت شاعر معاصر نیست و مال قرون گذشته است؟
فکر می کنم اگر این گونه هم بخواهیم قائل به ارزش گذاری باشیم اولن بیائیم و بیش از یک گرایش و نحله ی مطلق برای شعر در نظر بگیریم و دومن نظر شخصی و گرایش خود را به یک نوع خاص شعر به عنوان مطلق چراغ راه شاعران نپنداریم. خیلی از داعیان جریان های شعر در گذشته همین حرف ها را می زده اند و در هر دوره ای به ویژه فرمالیسم یا ایماژیسم را به عنوان مطلق شعر خوب معرفی می کرده اند. خیلی هم خاطره ی دوری نیست! از همین شعرهای شعاری چپی ها گرفته تا عافیت اندیشی های ایماژیستی و فرمالیستی و شعر حجمی و ...
تازه من نمی توانم بفهمم که مثلن در شعر شما به قول آن دوست منتقد، زبان اولویت دارد یا لحن یا نحو؟ کدام اول آمده؟ کدام یک برجسته شده؟ آیا اینها در متن شعر شماره گذاری شده؟ اتفاقن به عکس، من به عنوان مخاطب این شعر شما، پیش از آن که به روایت بیندیشم، هم زمان ایماژها، مخصوصن ایماژهای منقطع، و زبان، مخصوصن زبان منقطع و رونده و باز آینده ی آن را دیدم. و هندسه ی شعر را دیدم که اعجاب آور بود. و البته باید بگویم نحو شعر را هم خیلی پسندیدم و این را نه ایراد، که قوت آن می پندارم.
صحبت زیاد است و من در تایپ فارسی متاسفانه تنبلم، ولی خلاصه می خواستم بگویم که من با این قبیل تعیین تکلیف ها برای شعر معاصر مشکل دارم که شعر معاصر یعنی این یا آن! اگر بگوئیم شعر خوب یعنی این یا آن بیشتر قابل درک است، چون نوعی ارزش گذاری می کنیم که خودمان به آن قایلیم، نه آن چه همه باید مطلقن به آن پایبند باشند!
نخست گزینه گویی/ سنگ قبر نوشته/ epitaph این شعر چند صدایی با کلاژهای روایتی، تصویری، بصری در مفصلهای شعر طنین دارد: {همه کار های جهان را در است./ مگر مرگ، کان در ِ دیگر است. – فردوسی} .
آرایه های بصری: تلفیق رنگها، قلمها، اندازه ها. تقطیع پلگانی، مفصل بندیهای نامطمئن/ fuzzy ، عدم رعایت نقطه گذاری بجز علامات تعجب، پرسش، کمانه / پرانتز باز /بسته، تیره،.. فاصله گذاری افقی در سطر و عمودی در مفصل. کارگیری الوان قلمهای ریز و میانه. تقطیع عمدی در وسط جمله برای پارگی اندیشه.
آرایه های تکنیکی/شیوه: تداعی کلمه ای association برای جهش از یک سطر /اندیشه /ایده /ابژه به سطر دیگر. شتاب روایت با تازگی تصویر، محاوره {تک گویی /باخود حرف زدن/ مونولوگ، گفتا-گفتم/ دیالوگ}. ارجاعات بیرونی متنی { عیسی روی آب، شهرزاد، شکسپیر Shakespeare
As You Like It 2/7 - All the world's a stage, And all the men and women merely players: They have their ...}.
تم مرکزی مرگ، منقول در پیشانی شعر، در مفصلها می دود.
{همه سیر می شوند اِلا همین یکی/ ( زمین را می گویم )}
تغییر جای صفت و موصوف برای دراماتیزه کردن. تلفیق جریان سیال ذهنی با تاثیرگیری از محسوسات بیرون از تن. تلفیق روایت، محاوره (گفتم /گفتی)، آمرانه (ببین/ بگوش/ بخند). کاربرد مصالح فکری /لغوی بومی (میراث پربهای نیما /یوش که سهراب /کاشان، فروغ /تهران، اخوان /مشهد، شاملو /تهران با درخشندگی بکار بستند.). امتداد نسلی از پدر بزرگ تا "من" تا کودک با لحن مطایبه و پرصداقت. تعلیق جمله با غیبت فعل. کاربرد واژه های امروزی بدون معیار سرگی. از نگینه های شعر: {قربان ِ رود بروم که میل ماندن ندارد}
تناوب/چرخش راوی. کتیبه فردوسی سوم شخص مفرد. مفصل اول نیز اول شخص جمع. بعدسوم شخص مفرد...